Beatnicy, Burroughs i Guadagnino. O pierwowzorze literackim „Queer”

„Queer” jest kolejną – po „Challengers” – współpracą Luki Guadagnino ze scenarzystą Justinem Kuritzkesem. Tym razem za pierowowzór historii spisanej przez Kuriztkesa posłużyła proza Williama S. Burroughsa – czołowego przedstawiciela ruchu artystycznego Beat Generation, którego twórczość inspirowała artystów od Boba Dylana po Kurta Cobaina. Przesiąknięty duchem beatników najnowszy film Guadagnino trafi do kin 21 marca. Więcej o Burroughsie przeczytacie poniżej.

William Seward Burroughs przyszedł na świat 5 lutego 1914, zmarł 2 sierpnia 1997 roku. Był amerykańskim pisarzem, poetą, a także malarzem, aktorem i scenarzystą. Wiele wątków w jego dziełach – także w „Queer” – zawiera elementy autobiograficzne. Tematem jego twórczości były doświadczenia związane z zażywaniem substancji psychoaktywnych oraz przeżycia osoby nieheteronormatywnej, której przyszło dorastać w pruderyjnej Ameryce, a który schronienia i wolności poszukiwał poza Stanami Zjednoczonymi, również w Meksyku. Uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych amerykańskich pisarzy, inspirował rzesze artystów na czele z Andym Warholem, Kurtem Cobainem, Bobem Dylanem, Patti Smith, czy Davidem Bowie. Powieść „Queer”, choć pisana w latach 50., została wydana w 1983 roku, a więc już pod koniec życia Burroughsa. W Polsce została po raz pierwszy wydana w 1986 w tłumaczeniu Pawła Lipszyca, jako „Pedał”.

To nie pierwszy raz kiedy filmowcy sięgają po Burroughsa, czołowego – obok Allena Ginsberga i Jacka Kerouaca – przedstawiciela ruchu artystycznego Beat Generation. „Nagi lunch”, prawdopodobnie najbardziej znana powieść Burroughsa, miała być zekranizowana jeszcze w latach 60. przy znaczącym zaangażowaniu samego autora. Film planowany był jako musical, w którym jedną z głównych ról miał zagrać Mick Jagger. Projekt nie doszedł do skutku, a po „Nagi lunch” trzy dekady później sięgnął David Cronenberg. Jego adaptacja pod tym samym tytułem sięga po wątki z biografii Burroughsa i fragmenty oryginalnej powieści. Również „Queer” Luki Guadagnino poprzedza nieudana adaptacja. W 2010 roku ogłoszono, że nad sfilmowaniem tej powieści prace – jako reżyser – rozpoczął Steve Buscemi. Do głównej roli zaangażowany miał zostać Stanley Tucci. Projekt finalnie nie ujrzał światła dziennego.

„Queer” Luki Guadagnino, w którym w postać Lee – inspirowaną samym Buroughsem – wciela się Daniel Craig, to odurzające, hipnotyczne kino o poszukiwaniu raju na ziemi, miłosnym głodzie i erotycznej obsesji. Ekranizacja kultowej powieści Burroughsa wydobywa z literatury cały wizualny przepych i zmysłowe piękno, jednocześnie nie uciekając od przenikliwego politycznego komentarza. Satyra na pruderyjną i pełną hipokryzji Amerykę splata się tu z najintensywniejszym ekranowym romansem ostatnich lat.

„Queer" w kinach od 21 marca.